Met de nodige zorgen kijken Atradius en evofenedex naar de ontwikkelingen in de wereldhandel. Dit ondanks het feit dat de meeste economische indicatoren er positief voor staan.
De groei wordt breed gedragen, aandelenmarkten bereiken record na record en zoals u zult lezen, zijn ook bedrijven in het algemeen zeer positief over het komende jaar.
Wat maakt nu toch dat wij de onderliggende trend vanuit dit rapport deels vertalen naar zorgen? Dat zijn de enkele kritische kanttekeningen waar we dit keer deze inleiding bij de duiding van de onderzoeksresultaten mee willen beginnen. We doen dit uiteraard zonder af te willen doen aan de optimistische blik van de respondenten, die een exportgroei van bijna 10% verwachten voor 2017!
Allereerst zien we dat voor het eerst sinds lange tijd de wereldhandel naar verwachting langzamer groeit dan de wereldeconomie zelf. Met minder dan 2% groei is hier sprake van een trendbreuk. Voeg hierbij de retoriek van de nieuwe Amerikaanse president over het wereldhandelssysteem, het terugtrekken van de VS uit TPP, het de facto dode proces van TTIP, maar ook het onzekere traject richting de Brexit, en we hebben genoeg om over na te denken. Dit, in samenhang met een publieke opinie die zich keert tegen handelsverdragen en met het steeds breder gedeelde gevoel dat de globalisering ook verliezers kent, maakt de inzet van ‘vrijhandel’, wat ooit iets vanzelfsprekends leek, lastiger dan in decennia het geval is geweest.
Op de vraag naar ervaringen bij respondenten op het gebied van protectionisme zegt een duidelijke meerderheid al gevolgen te voelen en zelfs meer dan 80% geeft aan te verwachten dat dit de komende jaren verder zal toenemen.
Dit brengt ons naar de vraag of hier ook regionale en landenverschillen naar boven komen in vergelijking met eerdere rapporten. Op het eerste gezicht lijkt er weinig spannends te vermelden. De mix tussen export binnen de EU en buiten de EU is niet of nauwelijks
veranderd en ook de ranglijsten per land laten geen grote verschuivingen zien. Ondanks, of misschien wel dankzij, president Trump blijven de VS populair als exportbestemming en verwachten exporteurs groei. Dit geldt eveneens voor Canada en onze grootste exportmarkt Duitsland. Tegelijkertijd wordt ook, zij het voorzichtig, duidelijk dat de aanstaande Brexit deels zijn schaduw vooruitwerpt als het gaat om de groeiverwachting naar de UK. Voormalig groeiland Turkije met al zijn economische en politieke turbulentie voert de lijst aan van landen waaruit men zich het vaakst heeft teruggetrokken.
Ten slotte willen we graag als het om het thema van dit jaar gaat, namelijk hoe staat het ervoor met de concurrentiekracht van Nederland, eindigen met een positieve noot. Trends als digitalisering en robotisering zijn van groot belang en exporteurs zijn over het algemeen optimistisch over deze technologische innovaties. Dat zij vervolgens constateren dat hierbij de aansluiting op de arbeidsmarkt en ons onderwijs nog wel de nodige uitdagingen kent, neemt niet weg dat respondenten juist de positieve kanten van de mogelijkheden onderstrepen. Dat verklaart wellicht mede dat de barometer van het exporteursvertrouwen in het economisch klimaat met een 6,9 op het hoogste niveau staat sinds het begin van de crisis!
Bart Jan Koopman
Directeur EVO-Fenedex
Tom Kaars Sijpesteijn
Directeur Atradius
Belangrijkste resultaten Trends in Export 2017
Hebben exporteurs de positieve verwachtingen over 2016 kunnen waarmaken en
wat voorspellen ze voor de export in 2017? Op welke nieuwe markten ligt de focus het
komend jaar? Het jaarlijkse onderzoek Trends in Export geeft hierop de antwoorden.
Dit jaar is er extra aandacht voor de concurrentiekracht van Nederland.
Lagere exportgroei in 2016
Exporteurs hebben hun export in 2016 met 6% zien groeien. Hiermee is de verwachting van 10% exportgroei die zij vorig jaar uitspraken niet waargemaakt. Hoewel nog altijd een mooie stijging, is dit wel het laagste groeicijfer sinds 2009.
Hoge verwachtingen voor 2017
Voor 2017 spreken Nederlandse exporteurs een gemiddelde groeiverwachting van 9% uit. Respondenten blijven positief over hun exportkansen.
Hoog exporteursvertrouwen
Het gemiddelde exporteursvertrouwen komt dit jaar uit op een 6,9. Dit is het hoogste cijfer sinds de start van de meting in 2009.
Documenten
9.68MB PDF